Pompoen kweken

Oorspronkelijke tekst door Marco Barneveld, www.braindrain.nu

Een pompoen is een kalebasachtige vrucht van het geslacht Cucurbita en lid van de familie Cucurbitaceae. Het woord pompoen komt van het Griekse woord pepõn en dat betekent letterlijk grote meloen. Bij de Fransen werd dit pompon, de Engelsen maakten er pumpion, pompion en later pumkin van. Bij ons is het woord verbasterd naar pompoen. De plant heeft ranken en slingert erop los net als de andere leden van de Cururbitaceae-familie zoals komkommers, kalebassen en Cantaloupe-meloenen. Voor de inheemse Amerikanen was de pompoen bijzonder belangrijk. Ze aten de vrucht niet allen, maar klopten deze ook plat, waarna deze werd gedroogd en tot matten geweven.

De moderne Amerikaan heeft deze veelzijdige vrucht in zijn hart gesloten en de pompoen is hét traditionele gerecht bij Thanksgiving. De vroege kolonisten gebruikten pompoen niet alleen als bijgerecht en toetje. Ze maakten er ook soep en bier van.

Pompoenen zijn in Amerika – en tegenwoordig ook in Nederland - vooral populair met Halloween. Je maakt er de mooiste lantaarns van in alle soorten en maten. Dit gebruik werd oorspronkelijk door Ierse immigranten in Amerika geïntroduceerd. Zij maakten de lantaarns in eerste instantie van koolraap.

Zijn pompoenen gezond? Jazeker!

Je kent pompoenen vast als decoratie of taart met Halloween. Ze zitten echter ook boordevol voedingsstoffen en bieden heel veel verschillende gezondheidsvoordelen. Pompoenen bevatten volop vitaminen, mineralen en andere gezonde voedingsstoffen. Van pulp tot zaden: pompoenen zijn geweldig voor je gezondheid.

Met slechts 36 kilocalorieën per 100 gram, is pompoen is een van de groenten met de minste calorieën. Het bevat geen verzadigde vetten of cholesterol, maar is een rijke bron van voedingsvezels, antioxidanten, mineralen en vitaminen als vitamine A, vitamine C en vitamine E. Pompoen geeft je tweeënhalf keer de aanbevolen dagelijkse dosis vitamine A. Dit is een krachtige natuurlijke antioxidant die het lichaam nodig heeft voor de gezondheid van de huid en slijmvliezen. Het is ook een essentiële vitamine voor het gezichtsvermogen.

Uit onderzoek blijkt dat natuurlijke voeding rijk aan vitamine A ons lichaam helpt beschermen tegen long- en mondkanker. Pompoen is ook een rijke bron van mineralen zoals koper, calcium, kalium en fosfor. Pompoenzaden bevatten veel voedingsvezels en enkelvoudig onverzadigde vetzuren, die goed zijn voor de gezondheid van het hart.

Kweek zelf een reuzenpompoen

Het leuke van pompoenen is dat ze gigantische afmetingen kunnen bereiken. Het is daarom erg leuk om ze zelf te gaan kweken. Om een echte kanjer te krijgen, moet je natuurlijk beginnen met de juiste soort pompoenzaad, eentje die echt grote pompoenen kan produceren, zoals ‘Prizewinner Hybrid’. Met de juiste kweekmethoden kan dit zaad pompoenen van wel 150 kilo opleveren.

Over het algemeen hebben pompoenen veel zon nodig. Kies de zonnigste plek die je beschikbaar hebt en denk eraan: pompoenen zijn gevoelig en moeten beschermd worden tegen wind en vorst. Probeer pompoenen dus tegen de invloed van de elementen te beschermen. Bedek de plant bij zware regenval, zet een scherm op om de ranken tegen sterke wind te beschermen en zorg voor zonnewering tijdens de heetste dagen van de zomer.

Hoeveel water hebben pompoenen nodig?

Pompoenen houden van water en hebben ook echt veel water nodig. Je moet de pompoen alleen niet in natte grond planten. Hij heeft goede en goed gedraineerde grond nodig. Je kunt de grond met de hand omgraven. Bereid de grond in het vroege voorjaar voor, zodra de grond warm is. Bemest de plek met zo'n 10 centimeter mest. Pompoenen doen het het beste in een bodem die bijna neutraal of licht zuur is.

Als je in een deel van de wereld woont waar er eind april of begin mei nog steeds gevaar is voor vorst, kun je het beste twee weken voor het planten de pitten alvast binnenshuis zaaien. Gebruik per zaadje een potje met turfgrond, gemengd met groeimix. Houd de potten vochtig en laat ze niet uitdrogen. Wanneer de zaailingen hun vierde of vijfde set bladeren hebben ontwikkeld, zet je ze buiten neer. Je kunt ze de eerste weken het best beschermen door met kunststof beklede frames te plaatsen.

Hoe bemest je pompoenen?

De pompoen heeft twee soorten bloemen: de mannelijke en de vrouwelijke bloemen die vanaf begin juli verschijnen. Meestal begint de plant eerst mannelijke bloemen te maken waarna de vrouwelijke bloemen volgen. Bekijk de vrouwelijke bloemen regelmatig, en zorg dat de ranken sterk genoeg zijn voordat ze vruchten gaan produceren. Daarvoor kun je het best de eerste vrouwelijke bloemen van elke rank afbreken en wachten tot de tweede of derde bloem verschijnt. De ranken zijn dan zeker zo'n drie meter lang. Je herkent een vrouwelijke bloem heel makkelijk, er groeit namelijk een babypompoen aan de basis van elke bloem.

Je hebt een grote rank nodig om een grote pompoen te laten groeien. Kies dus een goede, sterke rank voor je pompoen. Als je een rank ziet die sterk genoeg is en hierin een vrouwelijke bloem op het punt staat om open te gaan, dek deze dan af met kaasdoek om insecten buiten te houden. De volgende dag pluk je een frisse mannelijke bloem, snijd je de kroon of buitenste bloembladen af en wrijf je met de met stuifmeel beladen meeldraad over het midden van de pas geopende vrouwelijke bloem.

Hoe kweek je pompoenen?

Dit is nog maar het begin van een zomer van zwaar, maar lonend werk. Eigenlijk ben je gewoon begonnen aan een pompoenfabriek. Elke rank heeft 100 of meer bladeren. Als je wilt proberen om een pompoen van 150 kilo te kweken, is elk blad verantwoordelijk voor maximaal 4 pond van het gewicht van je pompoen.

Uit de rank ontstaan de reuzenpompoenen en als je geen voorzorgsmaatregelen neemt, scheuren ze los van de hoofdstengel. Uit de ranken groeien aan elk blad wortels; scheur de wortels van de rank in de buurt van de pompoen. Dat geeft de rank de vrije ruimte om weg van de pompoen te groeien zonder deze te beschadigen als hij in grootte opzwelt. Leid de ranken voorzichtig van de vrucht af om te voorkomen dat deze worden verpletterd. Geef de rank elke dag een duwtje in de goede richting.

Hoe snoei je pompoenen?

Om een hele grote pompoen te kweken, verwijder je - als er op elke plant twee of drie vruchten zitten ter grootte van een tennisbal - alle vruchten behalve het meest veelbelovende fruit en begin je met het snoeien van de pompoenrank. Als de hoofdrank zo'n 6 meter lang is, knijp je de uiteinden en de zijscheuten af zodat de rank niet te veel van de vrucht wordt afgeleid. Breek alle andere vrouwelijke bloemen af en een potentiële prijswinnaar is in de maak. Alle energie van de plant moet uitsluitend naar deze vrucht gaan. De voedingsstoffen die nodig zijn voor een zo groot mogelijke vrucht, komen van de rank; de rank moet op zijn beurt ondersteund worden door het wortelstelsel. Om echt grote pompoenen te kweken, is het belangrijkste om te onthouden: zaden, aarde, zonlicht en water.

Halverwege augustus trekken de planten met een grote snelheid water en voedingsstoffen aan. De pompoenen groeien 's nachts, sommige krijgen er per nacht wel vijf centimeter bij!

Tip: veel water geven

Geef 's avonds water, geef veel water en begiet alleen aan de basis van de plant, zodat de bladeren droog blijven. Dit vermindert het risico op ziekte.

Recept: zoet en zuur gegrilde pompoen

Ingrediënten:

Snijd de pompoen doormidden en schraap de zaden en het vlies eruit. Schil elke helft en snij in plakjes. Meng in een kom de olijfolie, een teentje fijngehakte knoflook en een royaal snufje zout. Voeg de plakjes pompoen toe en meng alles goed. Grill de plakjes pompoen op een matig vuur een paar minuten aan elke kant totdat ze net gaar zijn.

Meng azijn, suiker en de overgebleven knoflookolie uit de kom in een steelpannetje. Verwarm tot de suiker oplost en het mengsel net iets dikker wordt. Sprenkel de zoetzure saus over de pompoen en serveer op een schaal. Garneer met vers gehakte munt of peterselie en indien gewenst een paar dunne plakjes rauwe knoflook. Bon appétit!